Samochód zastępczy z OC. Kiedy się należy i na jak długo?

Jeszcze kilka lat temu z autem zastępczym z OC sprawcy wypadku było jak z Yeti – każdy o nim słyszał, ale nikt nie widział. Ubezpieczyciele odmawiali wypłaty za użytkowanie innego pojazdu na czas naprawy uszkodzonego auta. Najczęściej zasłaniali się tym, że naprawiany pojazd nie był użytkowany w celach zarobkowych oraz dostępem poszkodowanego do komunikacji zbiorowej.

Jednak od 2011 roku sytuacja uległa zmianie. Wtedy to Sąd Najwyższy podjął uchwałę, w której zakwestionowano takie praktyki ubezpieczycieli. Dlatego jeśli Twoje auto zostało uszkodzone i wymaga naprawy z OC sprawcy – nie wahaj się skorzystać ze swoich praw. Zwłaszcza, że po swojej stronie masz nie tylko orzecznictwo Sądu Najwyższego, ale też Rzecznika Finansowego. Poza tym, już od kilku lat ubezpieczyciele konkurują między sobą jakością usług, a nie tylko ceną OC. Efekt jest dobry.

Odszkodowanie za brak auta

Utrata pojazdu w wyniku zdarzenia drogowego sama w sobie nie jest szkodą majątkową. Za taką szkodę uznawany jest dopiero wynajem samochodu zastępczego. Oznacza to, że nie możesz domagać się od ubezpieczyciela pieniędzy, za które mógłbyś wypożyczyć auto zastępcze. Pieniądze odzyskasz dopiero wtedy, gdy już wynajmiesz samochód zastępczy.

Nie dostaniesz pieniędzy NA, ale ZA samochód zastępczy z OC sprawcy

Sama utrata możliwości korzystania z pojazdu nie jest szkodą majątkową – uznał SN w uchwale z dnia 17 listopada 2011 r. (III CZP 05/11). Oznacza to, że poszkodowany nie może domagać się pieniędzy, za które mógłby wynająć samochód zastępczy. Dopiero sam najem staje się taką szkodą, za którą zakład ubezpieczyciel zwraca pieniądze. Przy czym wydatki poniesione na wynajem, jak mówią przepisy, powinny być „celowe i ekonomicznie uzasadnione”. Co to oznacza? Warto tu w całości przytoczyć wyjaśnienie Rzecznika Ubezpieczonych (dziś jest to Rzecznik Finansowy), opublikowane tuż po ogłoszeniu wyroku SN:

Jeżeli poszkodowany wskutek czynu niedozwolonego utracił możliwość korzystania z rzeczy, nie posiadając innego, wolnego i nadającego się do wykorzystania pojazdu mechanicznego, wynajmie pojazd zastępczy o zasadniczo podobnej klasie, według stawki czynszu najmu obowiązującej na lokalnym rynku i będzie korzystał z przedmiotu najmu w okresie naprawy pojazdu mechanicznego lub w okresie niezbędnym do zakupu innego pojazdu, to koszty poniesione z powyższego z tytułu będą mogły być kwalifikowane jako wydatki celowe i ekonomicznie uzasadnione.

Wynajęcie droższego samochodu, albo na dłuższy czas niż trwałaby naprawa uszkodzonego pojazdu może zostać zakwestionowane przez zakład ubezpieczeń.

Samochód zastępczy z OC sprawcy

Wystarczy chwila nieuwagi innego kierowcy i… Twoje auto jest uszkodzone. Co gorsza, wymaga ono naprawy, która potrwa co najmniej kilka dni. Koszty jego remontu zostaną pokryte z OC sprawcy, podobnie jak wynajęcie auta zastępczego. Pamiętaj, że zawsze masz prawo złożyć wniosek o zwrot kosztów najmu takiego pojazdu. Jak to zrobić?

Gdy zgłaszasz szkodę do ubezpieczyciela, w którym sprawca ma wykupioną polisę OC, poproś również o udostępnienie samochodu zastępczego lub pokrycie kosztów takiego wynajmu. Pamiętaj, że jako poszkodowany nie musisz dodatkowo udowadniać ubezpieczycielowi potrzeby posiadania samochodu zastępczego.

Kiedy auto zastępcze z OC sprawcy Ci nie przysługuje?

Firmy ubezpieczeniowe mogą Ci odmówić zwrotu kosztów wynajmu w ramach OC sprawcy w sytuacji, gdy wydatki poniesione na wynajem samochodu zastępczego okażą się niecelowe i ekonomicznie nieuzasadnione. Może się tak zdarzyć w sytuacji, gdy w Twojej rodzinie znajduje się auto, które możesz wykorzystać na czas naprawy uszkodzonego samochodu.

CZYTAJ TAKŻE

Samochód zastępczy z OC sprawcy – 4 rzeczy, które powinieneś wiedzieć

Samochód zastępczy w ramach likwidacji szkody. Kiedy się należy i o jakie formalności trzeba zadbać?

Ubezpieczenie assistance: wszystko, co powinieneś o nim wiedzieć

Musi to być jednak samochód, który nadaje się do tych samych celów, co naprawiany pojazd i nikt z rodziny nie ucierpi, jeżeli będziesz go używać. Jeśli uszkodzeniu uległ Twój dostawczy Ford, a posiadasz jeszcze osobowego Opla, to ubezpieczyciel nie może Ci odmówić zwrotu kosztów najmu. Albo jeśli uszkodzeniu uległ osobowy Peugeot, a Twoja rodzina dysponuje jeszcze osobowym Fiatem, jednak Twoja żona dojeżdża nim codziennie do pracy. Firma ubezpieczeniowa również nie może odmówić Ci zwrotu kosztów najmu.

Samochód zastępczy, ale jaki?

Wypożyczając pojazd zastępczy pamiętaj, że nie może on być wyższej klasy niż Twoje auto. Może to być jedynie samochód tego samego segmentu lub mniejszego. W przeciwnym wypadku koszty najmu zostaną zwrócone tylko do wysokości, w jakiej zmieściłoby się wynajęcie auta tej samej klasy. Gdy wypadkowi uległ Twój Ford Fiesta, to nie otrzymasz zwrotu pełnych kosztów wynajmu np. Forda Mondeo. Z drugiej strony jednak – jeśli wypadkowi uległ Opel Astra, a zdecydujesz się na wynajęcie zastępczego Opla Corsy, ubezpieczenie pokryje koszty wynajmu tańszego auta – “zaoszczędzone” w ten sposób pieniądze nie trafią do Twojej kieszeni.

Kolejną kwestią jest cena za wypożyczenie pojazdu. Nie może ona przekraczać średnich stawek, jakie obowiązują na lokalnym rynku. Najprościej jest zgłosić się do wypożyczalni, która współpracuje z ubezpieczycielem sprawcy i podać numer polisy oraz szkody z OC. Firma ta załatwia resztę formalności z ubezpieczycielem. Tobie pozostaje już tylko cieszyć się samochodem zastępczym.

Wynajem auta zastępczego za pośrednictwem ubezpieczyciela jest bezgotówkowe – koszty są od razu pokrywane przez ubezpieczyciela. Jeśli więc nie dysponujesz odpowiednimi środkami na pokrycie najmu lub po prostu nie chcesz czekać na ich zwrot od ubezpieczyciela, będzie to lepsze rozwiązanie niż działanie we własnym zakresie.

Jeżeli jednak zdecydujesz się szukać auta zastępczego na własną rękę, musisz wziąć pod uwagę budżet, jakim będziesz dysponować. Część ubezpieczycieli na swoich stronach udostępnia cenniki, w których podaje akceptowalną stawkę za dobę najmu najpopularniejszych modeli aut. Towarzystwa obliczają ją zwykle na podstawie własnej sieci aut zastępczych lub cenników firm partnerskich, z którymi współpracują. Poniżej znajdziesz przykłady:

Auto zastępcze z OC sprawcy: z wypożyczalni, z warsztatu, od ubezpieczyciela

Co powinieneś więc zrobić w przypadku szkody, która na pewien czas uniemożliwi korzystanie z auta? Możesz zgłosić się do wypożyczalni po samochód podobnej klasy. Warto dokładnie przestudiować cennik.

Ubezpieczyciel nie zwróci wszystkich kosztów najmu, jeżeli wybierzesz drogą wypożyczalnię ze znacznie wyższymi stawkami od przeciętnie obowiązujących w twoim mieście.

Dlatego wcześniej lepiej zapytać zakład ubezpieczeniowy o warunki zwrotu kosztów najmu. Teoretycznie najlepsza dla poszkodowanego jest pełna jasność, czyli sytuacja, w której ubezpieczyciel informuje z góry, jakie stawki za wynajem będzie honorować. Te jednak są dość niskie. Z tego powodu do Rzecznika Finansowego każdego dnia wpływają skargi na sposób rozliczania najmu.

Również warsztaty naprawcze często oferują swoim klientom auta zastępcze. Może się zdarzyć, że pierwszą ofertę wynajmu samochodu usłyszysz od samego ubezpieczyciela w momencie zgłaszania szkody. Niektóre firmy dysponują własną flotą samochodów zastępczych. Lider rynku PZU chwali się na przykład ofertą pojazdów hybrydowych. Inne podpisały umowy z lokalnymi wypożyczalniami, niestety często najtańszymi na rynku. Wiele osób nie chce korzystać z takich firm, co jest przyczyną sporów.

Czytaj także:

Poznaj 10 tricków firm ubezpieczeniowych na zaniżanie odszkodowań z OC

Jak napisać odwołanie od decyzji ubezpieczyciela?

Zakłady ubezpieczeniowe mają różne sposoby na obniżenie kosztów. Warto pamiętać, że przypadek każdej osoby rozpatrywany jest indywidualnie. Ubezpieczyciel może na przykład zastosować swoisty rodzaj amortyzacji, to znaczy uznać, że podczas korzystania z auta zastępczego nie używałeś swojego samochodu i obniżyć wypłatę o kwotę, jaką zaoszczędziłeś na eksploatacji własnego pojazdu. Ma do tego prawo.

Jak długo mogę jeździć autem zastępczym?

Samochód zastępczy należy Ci się na czas naprawy Twojego uszkodzonego auta. W przypadku szkody częściowej, co do zasady pojazd zastępczy przysługuje Ci od dnia stłuczki lub wypadku, do czasu odebrania go z warsztatu. Niestety, ubezpieczyciele bardzo często naruszają tę zasadę. Zwracają koszty najmu auta zastępczego za okres technologicznego, a nie rzeczywistego czasu naprawy. Problem polega na tym, że technologiczny czas naprawy nie uwzględnia m.in. oczekiwania na części potrzebne do naprawy czy schnięcia polakierowanych elementów karoserii.

Jeśli w wyniku wypadku Twoje auto zostanie mocno uszkodzone, ubezpieczyciel najpewniej orzeknie szkodę całkowitą. W takiej sytuacji możesz korzystać z auta zastępczego od dnia zgłoszenia szkody do czasu aż dostaniesz odszkodowanie.

Samochód zastępczy z AC/Assistance

Odrębną kwestią jest wynajęcie auta zastępczego w ramach polisy dobrowolnej. Myślisz że to oczywista oczywistość? Nie zawsze. Sprawdź swoją umowę autocasco, a zwłaszcza ogólne warunki ubezpieczenia (OWU). Znajdują się tam szczegółowe informacje dotyczące okoliczności, kiedy możesz wynająć samochód zastępczy i na jak długo.

Niestety w przypadku umów AC bardzo częstą praktyką jest zapis pozwalający na wynajem takiego pojazdu w ramach polisy na maksymalnie 3 lub 4 dni. A skomplikowane naprawy potrafią trwać nawet miesiąc. Zwróć też uwagę na to, czy ubezpieczyciel wskazuje konkretne firmy, od których możesz wypożyczyć auto zastępcze. Jeśli skorzystasz z innej wypożyczalni, zwrot kosztów może być utrudniony.

Powinieneś zbierać dowody na czas najmu

Drugim najczęstszym problemem, na który skarżą się poszkodowani, jest czas najmu. Ubezpieczyciele dążą do skrócenia okresu, za który później oddadzą pieniądze. Warto więc uzbroić się w plik dokumentów.

„W przypadku szkody częściowej skutecznym środkiem jest przedstawienie dokładnego przebiegu jej likwidacji, szczególnie jeśli ubezpieczyciel prowadził likwidację opieszale, np. z opóźnieniem akceptował kosztorys naprawy” – radzi Joanna Szczepańska z Biura Rzecznika Finansowego. Przy szkodzie całkowitej warto z kolei powołać się na datę wypłaty odszkodowania.

Korzystanie z samochodów zastępczych po kolizji drogowej staje się w Polsce standardem. Tym bardziej, że wynajęcie takiego auta obciąża polisę OC sprawcy kolizji. Poszkodowani coraz częściej są świadomi swoich praw, zwłaszcza dzięki wyrokowi Sądu Najwyższego sprzed kilku lat i wytycznym Komisji Nadzoru Finansowego z 2014 roku., która przypomniała że samochód zastępczy należy się bez względu na charakter korzystania z niego i ewentualną możliwość przesiadki do komunikacji miejskiej.

Dostęp do komunikacji publicznej nie wyklucza prawa do samochodu zastępczego

Warto jednak zwrócić uwagę, że o zwrot kosztów wynajmu możesz wystąpić tylko wtedy, gdy nie masz innego samochodu – takiego, który na czas naprawy uszkodzonego auta, mógłby pełnić funkcję pojazdu zastępczego. W grę nie wchodzą natomiast środki komunikacji publicznej. Sędziowie uznali, że samochód jest dzisiaj standardem i nie da się go zastąpić tramwajem, autobusem ani metrem, nawet jeśli komunikacja miejska byłaby szybsza i wygodniejsza – dlatego ubezpieczyciel nie powinien pytać, czy w Twojej okolicy jeżdżą autobusy i tramwaje, skoro dotychczas regularnie przemieszczałeś się samochodem.

Ubezpieczyciela nie powinno też interesować, czy prowadzisz działalność gospodarczą – osoby fizyczne również mogą otrzymać zwrot kosztów najmu auta zastępczego z polisy OC sprawcy.

Komisja Nadzoru Finansowego w obowiązujących wytycznych w sprawie likwidacji szkód komunikacyjnych zaleca, aby ubezpieczyciele indywidualnie rozpatrywali każde roszczenie o zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego.

Auto zastępcze należy Ci się przy awarii w ramach gwarancji

Jeśli byłeś uczestnikiem kolizji, a Twój samochód jest jeszcze na gwarancji, powinieneś od dealera otrzymać auto zastępcze. Uważaj jednak, bo możesz je otrzymać tylko wtedy, gdy Twój samochód jest całkowicie niesprawny, a warsztat przekroczył czas potrzebny na naprawę. Jeśli usterki nie są duże albo doszło do nich z Twojej winy, w wyniku niewłaściwego używania pojazdu, nie otrzymasz takiego auta. Podobnie jak w przypadku samochodu zastępczego uzyskanego w ramach polisy AC/Assistance, samochód zastępczy możesz uzyskać tylko na kilka dni.

A co się dzieje, jeśli już skończyła się Twoja gwarancja? Musisz liczyć na dobrą wolę ubezpieczyciela. Jeśli chcesz wynająć auto poza serwisem, w którym naprawiany jest Twój samochód, zostaniesz prawdopodobnie poproszony o wpłatę kaucji (wysokiej, do kilku tysięcy złotych).