Zadośćuczynienie z OC sprawcy. Jak walczyć o duże pieniądze po wypadku?

Aktualizacja:
zadoscuczynienie

Coraz więcej Polaków po wypadkach walczy w sądach o zadośćuczynienia z ubezpieczenia OC. Liczą na znacznie wyższe kwoty niż te, które proponują ubezpieczyciele. W walkę o te pieniądze włączają się też kancelarie odszkodowawcze. Wyjaśniamy, czym jest zadośćuczynienie, komu przysługuje i czym różni się od odszkodowania.

Zadośćuczynienie a odszkodowanie

Czym jest zadośćuczynienie z OC sprawcy za doznaną krzywdę? Zacznijmy od tego, że zadośćuczynienie to zupełnie inny rodzaj świadczenia niż odszkodowanie, choć z rozpędu wiele osób zawsze używa tego ostatniego terminu. A tymczasem odszkodowanie dotyczy tylko szkód o charakterze majątkowym  – uszkodzonego samochodu, zniszczonego mieszkania, ukradzionego telefonu. Zadośćuczynienie z kolei to próba rekompensaty negatywnych przeżyć, takich jak ból, cierpienie, utrata zdrowia czy przymusowa rezygnacja z planów.

Jeśli odniosłeś obrażenia w wypadku, zadośćuczynienie nie jest jedynym świadczeniem, o które możesz się starać. Arsenał środków, z których możesz skorzystać, a które przewiduje kodeks cywilny, jest znacznie bogatszy. Oto one:

  • zwrot kosztów leczenia, dojazdów do placówek medycznych, rehabilitacji, lekarstw itp. – art. 444 § 1 k.c.,
  • zadośćuczynienie za doznaną krzywdę i cierpienie fizyczne oraz psychiczne – art. 445 § 1 k.c.,
  • zwrot zarobków utraconych w wyniku wypadku i późniejszego leczenia – art. 361 § 2 k.c.,
  • renta na zwiększone potrzeby związane z długotrwałym leczeniem, rehabilitacją czy opieką, a także renta uzupełniająca, która ma stanowić wyrównanie różnicy w dochodach osiąganych przez poszkodowanego przed wypadkiem w stosunku do dochodów uzyskiwanych przez niego po wypadku – art. 444 § 2 k.c.,
  • jednorazowe świadczenie, które umożliwi przekwalifikowanie się lub założenie działalności gospodarczej w przypadku inwalidztwa poszkodowanego – art. 447 k.c.

Osoby, które w wypadku straciły najbliższych, mogą ubiegać się o zadośćuczynienie za doznaną krzywdę na podstawie art. 446 § 4 k.c. Oprócz tego ubezpieczyciel w ramach odpowiedzialności z tytułu ubezpieczenia OC sprawcy powinien zwrócić koszty leczenia i pogrzebu ofiary śmiertelnej osobom, które te koszty poniosły.

Zobacz także: Odszkodowanie po wypadku

Jak ubiegać się o zadośćuczynienie?

Gdy czytamy w prasie o wysokich zadośćuczynieniach, zazwyczaj mamy do czynienia ze świadczeniami przyznanymi decyzją sądu. Ale w pierwszej kolejności musisz zwrócić się do ubezpieczyciela sprawcy, czyli zgłosić tzw. szkodę osobową. Masz na to z reguły 3 lata od dnia zdarzenia. Po tym czasie roszczenia przedawniają się. Jeśli  wypadek był naprawdę poważny w skutkach (poszkodowany dozna rozstroju zdrowia trwającego dłużej niż 7 dni), jego spowodowanie zostanie potraktowane jako występek. W takich sytuacjach roszczenia przedawniają się z upływem 20 lat od zdarzenia.

Już w momencie zgłoszenia szkody powinieneś wymienić kategorie roszczeń, o które się ubiegasz (pomocna może być powyższa  lista) a także określić kwoty – ile pieniędzy dokładnie domagasz się z jakiego tytułu.

Czytaj także: Obrażenia w wypadku? Zdobądź odszkodowanie z OC sprawcy metodą trzech kroków

Najwięcej kłopotu sprawia poszkodowanym właśnie określenie wysokości żądanego zadośćuczynienia. O ile szkody majątkowe takie jak koszty zniszczonej w wypadku odzieży czy telefonu można w miarę dokładnie określić, to bardzo trudno wycenić własne zdrowie i cierpienie. Cała trudność polega na tym, że straty są niematerialne, a zadośćuczynienie ma być w pieniądzu. Stąd wynikają olbrzymie rozbieżności w przyznawanych przez ubezpieczycieli zadośćuczynieniach, nawet za podobne sprawy.  Kancelarie odszkodowawcze i prawnicy zajmujący się dochodzeniem roszczeń na podstawie dotychczasowego orzecznictwa często podpowiadają poszkodowanym, o jakie kwoty można się ubiegać.

Jeśli jednak chcesz samodzielnie dochodzić roszczeń, możesz i powinieneś sam określić kwotę żądanego zadośćuczynienia. Ubezpieczyciel może się z nią nie zgodzić i przyznać świadczenie w mniejszej wysokości – wtedy także nie należy składać broni, tylko napisać odwołanie (reklamację).

Czytaj także: Jak napisać odwołanie od decyzji ubezpieczyciela?

Gdy odwołanie nie przyniesie pozytywnego rezultatu, możesz zgłosić skargę do Rzecznika Finansowego. Od początku tego roku poszkodowani mogą też korzystać z polubownego rozstrzygania sporów przy Rzeczniku.

Jak wyliczana jest kwota zadośćuczynienia?

Mowa o zupełnie osobnym świadczeniu niż to, które wypłaca firma ubezpieczeniowa z ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków. Często poszkodowani myślą, że ubezpieczyciel wyliczy procent uszczerbku na zdrowiu i na podstawie tabeli przyzna odpowiednią kwotę tytułem zadośćuczynienia – tak jak w NNW. Nic podobnego!

Kwota zadośćuczynienia powinna być „odpowiednia”, czyli ma rekompensować poniesione straty. Nie jest wyliczana na podstawie żadnych jednolitych algorytmów. Dlatego właśnie tak ważne jest obszerne i szczegółowe uzasadnienie roszczeń, które należy dołączyć do zgłoszonej szkody. Im lepiej opiszesz wszystkie straty, jakich doznałeś w związku z wypadkiem, tym większe prawdopodobieństwo, że dostaniesz takie zadośćuczynienie, jakiego zażądasz.

Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z 3 listopada 1994 r. (sygn. akt III APr 43/94) uznał, że kwota zadośćuczynienia nie może być symboliczna. Sędziowie zwrócili też uwagę na charakter kompensacyjny tego świadczenia, uzasadniając wyrok: Zadośćuczynienie winno uwzględniać doznaną krzywdę poszkodowanego, na którą składają się cierpienia fizyczne w postaci bólu i innych dolegliwości oraz cierpienia psychiczne polegające na ujemnych uczuciach przeżywanych bądź w związku z cierpieniami fizycznymi, bądź w związku z następstwami uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, zwłaszcza trwałymi lub nieodwracalnymi.

Obrażenia, wiek, płeć, zawód – wszystko się liczy

Przy określaniu kwoty zadośćuczynienia rozległość i stopień doznanych w wypadku obrażeń to tylko jeden z wielu czynników. Ubezpieczyciel powinien też brać pod uwagę wiek poszkodowanego, miejsce zamieszkania, zawód (np. dla pianisty utrata palca jest większym nieszczęściem niż dla zawodowego kierowcy), to, czy wypadek pozbawił poszkodowanego możliwości zarobkowania i czy w związku z nim pogorszył się standard życia jego rodziny.

Pamiętaj jednak, że zarówno ubezpieczyciel jak i sąd decyzję o zadośćuczynieniu podejmują uznaniowo. Nie ma żadnych szczegółowych przepisów, na podstawie których przyznawane są takie świadczenia. Jedynym zbiorem sugestii dla sędziów jest orzecznictwo, czyli podobne przypadki, rozpatrzone w przeszłości. Jeżeli więc znajdziesz bliźniaczą historię wypadku i doznanych obrażeń, która znalazła swój finał w sądzie, możesz mniej więcej oszacować na tej podstawie, o jakie zadośćuczynienie się ubiegać.

Kancelaria w twoim imieniu

Jeśli nie masz głowy do potyczek z ubezpieczycielem, szczególnie po trudnych przeżyciach zdrowotnych, możesz zwrócić się do jednej z kancelarii odszkodowawczych, która o zadośćuczynienie powalczy w Twoim imieniu – chyba że jej pracownicy już do Ciebie dotarli, licząc na zarobek. Prowizja dla firmy odszkodowawczej może wynosić nawet do 30 procent wysokości zasądzonej kwoty. Jedna z firm odszkodowawczych na swojej stronie internetowej umieściła informację, że jest w stanie wywalczyć nawet 4 tysiące złotych za każdy procent uszczerbku na zdrowiu, co jest szczególnie intrygujące ze względu na fakt, że przy przyznawaniu zadośćuczynień sądy nie kierują się wprost żadnymi tabelami uszczerbków.

Jeśli zdecydujesz się na skorzystanie z usług takich pełnomocników, powinieneś szczególnie uważnie przeczytać umowę, którą przedstawiciel kancelarii podsunie Ci do podpisania. Musisz ustalić:

  • czy prowizja będzie należna firmie od wszystkich przyznanych świadczeń (czyli także od zwrotu kosztów leczenia czy np. renty),
  • czy jeśli kancelaria będzie działać opieszale, możesz samodzielnie dochodzić roszczeń, ponieważ niektóre firmy odszkodowawcze zaznaczają w umowach, że wszystkie świadczenia wywalczone w okresie współpracy są ich zasługą (niezależnie od tego, że poszkodowany uzyskał je sam),
  • czy kancelaria będzie przesyłała Ci kopię całej swojej dokumentacji w Twojej sprawie, czy może zamierza robić to za Twoimi plecami,
  • czy świadczenia od ubezpieczyciela trafią najpierw na konto kancelarii, która potrąci sobie prowizję, a dopiero później prześle Ci resztę pieniędzy, czy może bezpośrednio na Twój rachunek.

Oczywiście masz też możliwość negocjowania prowizji dla pełnomocnika. Firmy odszkodowawcze zazwyczaj pobierają wynagrodzenie tylko od faktycznie wywalczonych kwot, bez żadnych opłat wstępnych. Jednak wysokość prowizji nie jest stała i jeśli będziesz dobrze negocjował, możesz ją obniżyć.

Czy można sprzedać prawo do zadośćuczynienia?

Nie ma takiej możliwości. Pieniądze wypłacane są Tobie jako osobie poszkodowanej. Roszczenie o zadośćuczynienie nie przechodzi też na spadkobierców, chyba że ubezpieczyciel już je uznał na piśmie albo proces o zadośćuczynienie został wytoczony za życia poszkodowanego. Taki przepis ma zapobiegać sytuacji, w której firmy odszkodowawcze „wykupywałyby” roszczenie, zostawiając osobę, której należy się zadośćuczynienie, ze znacznie mniejszymi, choć pewnymi pieniędzmi. Taka praktyka jest stosowana w przypadku szkód komunikacyjnych, czyli takich, w których zniszczone zostało mienie (samochód). Jednak polskie prawo nie przewiduje możliwości odsprzedania lub przekazania na innej zasadzie roszczenia o zadośćuczynienie.

Podsumowanie

  • Odszkodowanie dotyczy tylko szkód o charakterze majątkowym: uszkodzonego samochodu, zniszczonego mieszkania, ukradzionego telefonu.
  • Zadośćuczynienie przysługuje za straty niematerialne: rozstrój zdrowia, ból, plany niezrealizowane z powodu wypadku.
  • Zadośćuczynienie jest jednym z roszczeń, jakie przysługują poszkodowanemu z ubezpieczenia OC sprawcy wypadku.
  • Aby ubiegać się o nie, należy zgłosić do ubezpieczyciela sprawcy szkodę osobową i określić wysokość tego roszczenia.
  • Kwota zadośćuczynienia powinna być „odpowiednia”, czyli ma rekompensować poniesione straty. Nie może być to kwota symboliczna.
  • Najważniejsze w dochodzeniu zadośćuczynienia jest uzasadnienie, czyli szczegółowe opisanie wypadku i wszystkich jego negatywnych skutków.
  • Możesz ubiegać się o zadośćuczynienie samodzielnie lub z pomocą prawnika albo kancelarii odszkodowawczej.
  • Nie można sprzedać ani w inny sposób przenieść prawa do ubiegania się o zadośćuczynienie z OC sprawcy.


Redaktor Punkta
 
Ekspert ds. ubezpieczeń 

Artykuł, który czytasz został napisany przez jednego z ekspertów multiagencji Punkta. Staramy się przekazać całą naszą wiedzę na temat polis oraz towarzystw ubezpieczeniowych, aby świat ubezpieczeń stał się dla Ciebie jasny i zrozumiały.  

guest
115 Komentarze
Starsze
Nowsze
Inline Feedbacks
Wyświetl wszystkie komentarze

Najnowsze artykuły

2023.11.16  •  Samochód
Jak zarabiać na ubezpieczeniach OC nie będąc agentem ubezpieczeniowym?

Jeśli oferujesz usługi związane z motoryzacją i Twoimi klientami są kierowcy, program SKP jest właśnie dla Ciebie. Zostań partnerem Punkty. Przekazuj swoim klientom Kod Rabatowy na 100 zł przy zakupie OC/AC i zgarniaj prowizję.

Czytaj więcej
Najtańsze OC w 2023
2021.12.30
Najtańsze OC marzec 2024 – ranking. Sprawdź prognozy i porównaj ceny OC w poprzednich miesiącach

Ceny obowiązkowego ubezpieczenia OC zmieniają się dynamicznie. Pamiętaj jednak, że porównując wysokość składki u różnych ubezpieczycieli, możesz oszczędzić nawet kilkaset złotych na polisie. Sprawdź ranking ubezpieczeń OC Punkty i sprawdź, gdzie można było kupić najtańsze ubezpieczenie OC i jakie są prognozy na kolejne miesiące. Pamiętaj, aby regularnie sprawdzać aktualizację naszego rankingu.

Czytaj więcej
2021.12.10  •  Samochód
Kary za brak OC w 2024 roku. Ile zapłacisz?

Uwaga kierowcy! Od 1 stycznia 2024 roku drastycznie wzrosły kary za brak obowiązkowego ubezpieczenia OC. Sprawdź, ile możesz zapłacić, jeśli nie dopełnisz tego obowiązku i nie ryzykuj. Ubezpieczenie OC to nie tylko obowiązek, ale też ochrona dla Ciebie i innych uczestników ruchu drogowego.

Czytaj więcej
2024.03.18
Jakie ubezpieczenia nieobowiązkowe warto wykupić?

Ubezpieczenia oferują nam ochronę finansową w przypadku nieprzewidzianych zdarzeń i pomagają zminimalizować ryzyko związane z różnymi aspektami naszego życia. Istnieje wiele rodzajów ubezpieczeń, zarówno obowiązkowych, jak i dobrowolnych. Niektóre z nich są wymagane przez prawo, jak np. OC pojazdu. W tym artykule omówimy, jakie ubezpieczenia dobrowolne są warte zakupu i dlaczego warto o nich pamiętać.

Czytaj więcej
2024.03.15  •  Zdrowie
Jak sprawdzić, czy posiadasz ubezpieczenie? Praktyczne wskazówki

Zastanawiałeś się, czy jesteś ubezpieczony? To pytanie często pojawia się w sytuacjach, gdy potrzebujemy pomocy medycznej lub musimy załatwić jakąś sprawę urzędową. Ważne jest, aby upewnić się, czy posiadasz aktualne ubezpieczenie, np. zdrowotne, które pozwoli Ci skorzystać z bezpłatnej opieki zdrowotnej. W tym artykule przedstawimy praktyczne wskazówki dotyczące tego, jak i gdzie sprawdzić, czy jesteś ubezpieczony.

Czytaj więcej
2024.03.15  •  Zdrowie
Jak działa ubezpieczenie kosztów leczenia?

Ubezpieczenie kosztów leczenia to nie tylko polisa dla podróżujących. Warto rozważyć jej zakup, ponieważ zapewnia ochronę finansową w przypadku konieczności skorzystania z usług medycznych, zwłaszcza w placówkach prywatnych, gdzie koszty mogą być bardzo wysokie. W tym artykule omówimy, czym jest ubezpieczenie KL, co obejmuje i dlaczego warto je mieć.

Czytaj więcej

Najchętniej czytane

Najtańsze OC w 2023
2021.12.30
Najtańsze OC marzec 2024 – ranking. Sprawdź prognozy i porównaj ceny OC w poprzednich miesiącach

Ceny obowiązkowego ubezpieczenia OC zmieniają się dynamicznie. Pamiętaj jednak, że porównując wysokość składki u różnych ubezpieczycieli, możesz oszczędzić nawet kilkaset złotych na polisie. Sprawdź ranking ubezpieczeń OC Punkty i sprawdź, gdzie można było kupić najtańsze ubezpieczenie OC i jakie są prognozy na kolejne miesiące. Pamiętaj, aby regularnie sprawdzać aktualizację naszego rankingu.

Czytaj więcej
2023.08.02  •  Samochód
Wysokie kary odstraszają przed rozmowami przez telefon w czasie jazdy

Rozmowy przez telefon to poważny problem na polskich drogach, który niejednokrotnie przyczynił się do niebezpiecznych sytuacji. Nie warto ryzykować również z tego powodu, że wykroczenie jest karane wysokim mandatem. Dowiedz się, co Ci grozi za rozmowę przez telefon w czasie jazdy.

Czytaj więcej
Ubezpieczenie OC Anglika
2019.04.11
Ubezpieczenie anglika w Polsce w 2023 roku – ile kosztuje OC dla aut z kierownicą po prawej stronie?

Polacy chętnie kupują auta z zagranicy. Mimo że największą popularnością cieszą się pojazdy pochodzące z Niemiec, to nie brakuje też chętnych na angliki, czyli pojazdy sprowadzane z Wielkiej Brytanii. Dla tych samochodów charakterystyczna jest kierownica po prawej stronie. Ile kosztuje ubezpieczenie anglika w Polsce? Na jakie inne koszty muszą być przygotowani właściciele anglików? Sprawdzamy!

Czytaj więcej