Po śmierci właściciela pojazdu możliwe są dwie drogi postępowania z samochodem, w zależności od tego czy zmarły pozostawił po sobie testament czy nie. W pierwszym przypadku konieczne będzie formalne potwierdzenie nabycia spadku na podstawie testamentu w sądzie rejonowym (właściwym dla ostatniego miejsca zamieszkania zmarłego) bądź notarialne poświadczenie dziedziczenia.
Śmierć właściciela pojazdu: wola zmarłego zapisana w testamencie
O ile uzyskanie poświadczenia u notariusza jest zwykle procesem zdecydowanie szybciej przebiegającym niż mogące trwać nawet kilka miesięcy rozpatrywanie sprawy przez sąd, to jednak należy mieć na uwadze, iż w przypadku gdyby notariusz powziął jakiekolwiek wątpliwości dotyczące danego testamentu, wówczas i tak przekieruje nas do sądu.
Notariusz ma bowiem prawo odmówić poświadczenia dziedziczenia jeśli na przykład nie będą przy nim obecni wszyscy spadkobiercy lub okaże się, że istnieją inne wcześniej otwarte/ogłoszone testamenty sporządzone przez zmarłego lub zmarły nie posiadał obywatelstwa polskiego.
Właściciel auta zmarł? Dziedziczenie na podstawie ustawy
O ile sytuacja, gdy zmarły wyraził swoją wolę w testamencie nie budzi większych zastrzeżeń, o tyle zastanowić należy się co w momencie, kiedy zmarły nie pozostawił testamentu?
Wówczas dziedziczenie odbywa się na podstawie ustawy, według której spadek dziedziczony jest w pierwszej kolejności przez małżonka i dzieci zmarłego, w przypadku zaś braku potomstwa – przez małżonka, rodziców i rodzeństwo.
Również w tym przypadku poświadczenie nabycia spadku odbywa się przed sądem rejonowym lub u notariusza.
W przypadku jeśli w toku dziedziczenia ustawowego stajemy się właścicielem części pojazdu (na przykład ¼), wówczas musimy zdobyć od pozostałych współwłaścicieli zrzeczenia się ich części spadku i zwyczajnie ich spłacić. Według Kodeksu postępowania cywilnego rzecz, która nie daje się podzielić, może być przyznana stosownie do okoliczności jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych albo sprzedana stosownie do przepisów K.p.c.
Przerejestrowanie pojazdu, którego właściciel zmarł
Kiedy już posiadamy notarialne bądź sądowe poświadczenie o nabyciu spadku (pojazdu), wówczas oficjalnie możemy przerejestrować go w wydziale komunikacji w urzędzie miasta (lub starostwa powiatowego, w zależności od miejsca zamieszkania). Niezbędne tu będą następujące dokumenty:
- Wniosek o rejestrację pojazdu
- Dowód rejestracyjny
- Dokument potwierdzający tożsamość
- Dowód własność pojazdu (sądowe postanowienie o nabyciu spadku bądź notarialne poświadczenie dziedziczenia)
- Kartę pojazdu (jeśli została wydana)
Śmierć właściciela pojazdu a ubezpieczenie OC
O ile ubezpieczenie AC oraz assitance wygasają automatycznie po upływie terminu zawartego w umowie z ubezpieczycielem lub po śmierci właściciela pojazdu, o tyle z OC sytuacja wygląda zgoła inaczej. Ubezpieczenie nie wygasa automatycznie – na spadkobierców zmarłego przechodzą prawa i obowiązki wynikające z zawartej wcześniej umowy.
Polisy OC nie możemy też „przerwać” na czas trwania postępowania spadkowego, tak więc spadkobiercy zobowiązani są poinformować ubezpieczyciela o śmierci właściciela pojazdu i – jeśli polisa wygaśnie przed zakończeniem sprawy spadkowej – odnowić ją by zachować jej ciągłość. Kodeks cywilny stanowi iż do czasu podziały spadku spadkobiercy ponoszą solidarną odpowiedzialność za długi spadkowe, jeśli więc zaniedbają kwestię przedłużenia w odpowiednim momencie polisy OC, zapłacą karę do Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego.
Oczywiście jeśli postępowanie spadkowe zostanie sfinalizowane przed upływem terminu ważności polisy, wówczas nowy właściciel pojazdu ma prawo wypowiedzieć umowę u dotychczasowego ubezpieczyciela i zawrzeć nową w innym TU.
Jeśli umowa nie zostanie wypowiedziana, wówczas ubezpieczyciel przeliczy składkę, dostosowując ją do nowego właściciela samochodu, z uwzględnieniem przysługujących mu zniżek bądź zwyżek lub automatycznie przedłuży poprzednią.
Nową polisą na AC, NNW oraz assistance zawrzeć można jeszcze przed zakończeniem postępowania spadkowego, z tym że odszkodowanie z tytułu ewentualnej szkody wypłacone zostanie przez ubezpieczyciela i tak dopiero po formalnym ustaleniu przynależności samochodu, a więc po finalizacji procesu spadkowego.
Umowę na polisę OC oficjalnie rozwiązać możemy wyłącznie w przypadku wyrejestrowania i zezłomowania odziedziczonego samochodu.
Wyrejestrowanie/zezłomowanie odziedziczonego samochodu
Jeśli chcemy pozbyć się niechcianego spadku w postaci samochodu, wówczas konieczne będzie zezłomowanie pojazdu na wybranej stacji demontażu, a następnie wyrejestrowanie go.
Te kroki przedsięwziąć możemy jednak wyłącznie po poświadczeniu u notariusza (lub w sądzie rejonowym) własności pojazdu.
Po przyjęciu pojazdu do kasacji właściciel otrzymuje:
- zaświadczenie o przyjęciu pojazdu do Stacji Demontażu Pojazdów,
- unieważnienie dowodu rejestracyjnego,
- unieważnienie tablic rejestracyjnych,
- unieważnienie karty pojazdu (jeśli była wydana).
W celu wyrejestrowania samochodu należy z zaświadczeniem o przyjęciu pojazdu do kasacji oraz tablicami rejestracyjnymi w ciągu 30 dni zgłosić się do właściwego wydziału komunikacji.
Z chwilą wydania zaświadczenia o przyjęciu pojazdu na złom przestaje obowiązywać opłata OC pojazdu. Jeżeli przedstawisz ubezpieczycielowi zaświadczenie o zezłomowaniu ze stacji demontażu i zaświadczenie o wyrejestrowaniu z wydziału komunikacji, otrzymasz zwrot składki za niewykorzystany okres ubezpieczenia. Zwrot OC jest naliczany proporcjonalnie, z dokładnością co do dnia, od daty wyrejestrowania pojazdu.
Autor artykułu: Katarzyna Rutkowska
Od wielu lat zawodowo związana z turystyką i zagadnieniami dotyczącymi ubezpieczeń w podróży. Kwestię odpowiedniego przygotowania do wyjazdu, zna od podszewki. Prywatnie pasjonatka eksplorowania świata i poznawania nowych miejsc.
Dodaj komentarz