Historia ubezpieczeń w Polsce - dużooooo dłużej niż 100 lat niepodległości!

Polska historia ubezpieczeń sięga XV-XVI wieku. Wówczas na na obszarze dzisiejszego Górnego Śląska pojawiły się kasy brackie i spółki brackie, zakładane samorzutnie przez górników. Funkcjonowały na zasadzie dobrowolnych wpłat, a zgromadzone środki były przeznaczane na wsparcie finansowe dla okaleczonych górników-ofiar wypadków, a także dla rodzin, które traciły jedynego żywiciela rodziny. Z czasem wpłaty do kas brackich stały się obowiązkowe. Pierwszym dokumentem ubezpieczeniowym po polsku jest „Ordunek Gorny”, ustawa dotycząca kas brackich wydana przez Jana II Opolskiego w 1528 roku.

W XVII i XVIII wieku na Żuławach przy ujściu Wisły powstawały związki groblowe. Wpłaty od członków związków groblowych przeznaczano na budowę (będziecie zaskoczeni….) grobli, tam i na umacnianie brzegów rzeki, która w tym specyficznym geograficznie rejonie często wylewała. Z czasem związki groblowe rozszerzyły zakres ochrony swoich członków na ubezpieczenia ruchomości i nieruchomości od ognia.

Historia ubezpieczeń w Polsce: Najpierw … od ognia!

Siedemnastowieczne ubezpieczenia od ognia nosiły nazwę “porządków ogniowych”. Tworzono je lokalnie na terenie dzisiejszej Wielkopolski i Polski północnej. Do najbardziej znanych należały kasy miast Poznania, Leszna, Wschowy i Wronek. Początkowo kasy ogniowe miały jedynie zapobiegać pożarom, jednak w miarę upływu czasu zaczęły także rekompensować szkody. Pierwszym znanym nam dzisiaj aktem prawnym o porządku ogniowym jest ustawa z 29 maja 1623 r. z Nowego Dworu w powiecie malborskim. Stanowiła ona, że odszkodowanie należy się niezależnie od przyczyn pożaru, ale jednocześnie zobowiązywała do regularnego czyszczenia kominów i zabraniała wchodzić ze świecą do spichlerzy i suszyć lnu przy ogniu. Ten, kto nie przestrzegał tych zasad, nie otrzymywał odszkodowania za straty poniesione na skutek pożaru.

Historia ubezpieczeń w Polsce: Ubezpieczenia a zabory

Obowiązek ubezpieczeniowy przynieśli na ziemie polskie zaborcy. Na podstawie dekretu Fryderyka Wilhelma w 1803 roku powołane zostało Towarzystwo Ogniowe dla Miast w Prusach Południowych, a na podstawie dekretu z 1804 roku Towarzystwo Ogniowe Wiejskie Prowincji Prus Południowych i wprowadzono wówczas obowiązkowe ubezpieczenia od pożaru oraz szkód związanych z prowadzeniem gospodarki. Obie te instytucje ubezpieczeniowe uważane są one za pierwsze publiczne zakłady ubezpieczeniowe działające na ziemiach polskich. W zaborze rosyjskim w 1816 roku rozpoczęło działalność Towarzystwo Ogniowe, a pierwszą polską instytucją ubezpieczeniową na terenie zaboru austriackiego było powołane w 1860 roku Towarzystwo Wzajemnych Ubezpieczeń w Krakowie (tzw. „Florianka”).

Ubezpieczenia po 1918

W dwudziestoleciu międzywojennym, po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, podtrzymano obowiązek ubezpieczania się na wypadek pożaru. Zajmowała się tym Polska Dyrekcja Ubezpieczeń Wzajemnych, która później przekształciła się w Powszechny Zakład Ubezpieczeń Wzajemnych. Było to państwowe towarzystwo ubezpieczeniowe, ale oprócz niego działało w Polsce ok. 70 prywatnych firm ubezpieczeniowych. Oferowały one dobrowolne ubezpieczenia, takie jak OC czy ubezpieczenie na życie. Jedną z nich był Prudential, brytyjskie towarzystwo asekuracyjne, które zbudowało w Warszawie w 1934 roku swoją siedzibę.

Szesnastopiętrowy drapacz chmur „Prudential House” do czasów II wojny światowej był perłą polskiej architektury, symbolem nowoczesności, dumą polskiej architektury i budownictwa. Do 1955 roku, kiedy zbudowano Pałac Kultury i Nauki, był najwyższym budynkiem w Polsce i jednym z wyższych w Europie. Wieżowiec ucierpiał w czasie Powstania Warszawskiego. Zdjęcie, na którym pocisk dużego kalibru trafia w “Prudential House”, jest jednym z najsłynniejszych zdjęć z Powstania.

Z tym towarzystwem wiąże się jeszcze jedna bardzo ciekawa historia: od kilku lat Prudential szuka przedwojennych posiadaczy polis na życie i ich spadkobierców, by, mimo przedawnienia roszczeń, wypłacić należne świadczenia. Z polis osób, które zginęły w czasie wojny i których spadkobiercy również nie żyją, towarzystwo Prudential utworzyło specjalny fundusz na cele społeczne.

Po II wojnie światowej jedynymi ubezpieczycielami, którzy ostali się na rynku, były Państwowy Zakład Ubezpieczeń, sprzedający ubezpieczenia osobowe i majątkowe i Warta, zajmująca się tym samym w obcych walutach.

W 1989 roku polski rynek otworzył się ponownie dla prywatnych towarzystw ubezpieczeniowych.

Ubezpieczenia na świecie

W starożytnej Grecji i Rzymie w IV w. p.n.e. istniały tzw. pożyczki morskie, przeznaczone na sfinansowanie wyprawy morskiej, które zawierały wyraźne elementy ubezpieczeniowe. Dług zaciągnięty na sfinansowanie przygotowań podróży morskiej, w tym budowy i wyposażenia statku bądź zakupu towarów, podlegał zwrotowi tylko wówczas, gdy podróż została pomyślnie zakończona. W przypadku utraty statku lub ładunku wierzyciel nie otrzymywał nic.

Wiemy dziś, że już 2 tysiące lat temu, za czasów Hammurabiego (tego od kodeksu „oko za oko, ząb za ząb”) uczestnicy karawan przemierzających Bliski Wschód umawiali się między sobą, że będą wspólnie pokrywać szkody poniesione przez każdego z członków karawany. Zazwyczaj dotyczyło to śmierci zwierzęcia jucznego. Jeśli zdarzyło się, że wielbłąd padł, pozostali członkowie karawany składali się, by odkupić zwierzę temu, który je stracił.

Ubezpieczenia w Europie

Pożyczki morskie o charakterze ubezpieczeń były bardzo powszechne w Italii. Najstarsze zachowane umowy ubezpieczenia morskiego pochodzą z 1347 r. z Genui, z 1384 z Pizy i z 1397 z Florencji.

W XV i XVI w. centrum żeglugi morskiej (oraz ubezpieczeń morskich) przesunęło się z basenu Morza Śródziemnego, przez Hiszpanie, Holandię (Niderlandy) i Francję do Anglii. Umowa ubezpieczenia stała się samodzielną instytucją obrotu majątkowego i przedmiotem oddzielnych uregulowań prawnych. Najstarsza działająca na świecie do dziś instytucja zrzeszająca ubezpieczycieli morskich to korporacja Lloyd’s, której początki sięgają drugiej połowy XVII w.

Z kolei pierwsze zakłady ubezpieczeń na życie o charakterze zarobkowym powstały w Anglii na przełomie XVII/XVIII w. Do pionerów należy założone w 1762 r. towarzystwo wzajemne Equitable w Londynie. W kolejnych latach takie instytucje powstawały we Francji i innych krajach europejskich oraz w USA.

Stare polisy ubezpieczeniowe

Jak wyglądały? Jakie elementy zawierały? Spójrzmy!

Ubezpieczenia w Polsce współcześnie

Współcześnie rynek ubezpieczeń tak w Polsce jak i na świecie obejmuje wszystkie dziedziny życia i gospodarki. Można ubezpieczyć się na życie, wykupić ubezpieczenie zdrowotne, majątkowe, turystyczne, ubezpieczyć nieruchomość lub pojazd, zaopatrzyć się w specjalne ubezpieczenie dla mamy czy dla najemcy lokalu. Jest w czym wybierać, trzeba tylko wiedzieć, czego się chce i gdzie to znaleźć.

Większość z tych ubezpieczeń kupisz w Punkta. Sprawdź oferty w naszej porównywarce!